SOALAN 24
BINCANGKAN KESAN-KESAN PERJANJIAN TERHADAP
MASYARAKAT PRIBUMI DI ASIA.
NOR AZLINA BINTI
HARON.
Kedatangan kuasa
barat ke rantau Asia Tenggara pada asasnya berkaitan dengan aktiviti
perdagangan.Namun lama-kelamaan ia telah berubah kpd satu bentuk penguasaan
menakluki tanah jajahan.,akibatnya satu persatu wilayah dan kawasan jatuh dlm
genggaman mereka.Secara umumnya ,terdapat beberapa cara yg digunakan oleh kuasa
barat utk campur tangan dan diantaranya adalah melalui perjanjian.Ant.
perjanjian yg dilaksanakan ialah perjanjian Nanking(inggeris –China),perjanjian
Yandabo (British-Myanmar), perjanjian shimonoseki (Jepun-China), perjanjian
Tientsindan perjanjian Kanagawa(A.Syarikat-Jepun).Akibatnya perjanjian2 yg
ditandatangani telah memberikan kesan terhadap masyarakat pribumi di Asia.
Di antara kesan perjanjian yg ditandatangani dgn kuasa barat ialah menjatuhkan dan seterusnya mencemarkan budaya masyarakat Asia.Pada 29 Ogos 1842,perjanjian Nanking telah dimeterai bagi menamatkan perang.Sebagai pihak yg meminta perdamaian ,perjanjian Nanking itu tentulah lebih banyak merugikan Chuna ,sekurang-kurangnya dari segi maruah bangsa dan amat menguntungkan Inggeris. Inggeris telah memperoleh sesuatu yg selama ini diharapkan iaitu persamaan taraf. Selain itu,maruah China jatuh di mata Inggeris krn kesucian tradisi China mula tercabar.Ini berlaku akibat kegiatan dan persaingan di dlm proses mengembangkan agama Kristian di kalangan penjajah. Mubaligh kristian daripada pelbagai mazhab telah mempengaruhi orang-orang China untuk menganut agama tersebut. Manakala ,perjanjian Yandabo juga dianggap sebagai menjatuhkan maruah negara Burma.Dari segi maruah, perjanjian ini telah memalukan serta menjatuhkan maruah orang Myanmar serta hilangnya darjatnya mereka apabila kebanggaan mereka dihancurkan oleh kemenangan Inggeris.Kekuatan ketenteraan Burma menjadi lemah akibat mendapatpukulan yang hebat sehingga kekuatan itu tidak dapat dikembalikan seperti dahulu.Selain itu,istana raja Burma turut dicemari dengan pemakaian kasut oleh British dan Burma merasakan ianya telah mencemari adat dan budaya mereka.
Kesan perjanjian yang
seyerusnya ialah berlaku perubahan dalam pentadbiran dan pemerintahan
Perjanjian Bowring (1855) ,di antara Thiland dengan British telah membuka
peluang kpd Siam untuk mengamalkan dasar buka pintu iaitu tiada sebarang kuasa
yang membolehkan kuasa-kuasa barat campur tangan secara paksaan atau kekerasan
.Siam menjalankan rancangan pemodenan dan pembaratan untuk mengekalkan
kemerdekaan dan untuk mengelakkan campur tangan kuasa barat ke atas pentadbiran
negara.Raja Mongkut sedar bahawa sikap degil dan dasar pemencilan seperti yang
diamalkan oleh China bukan sahaja tidak dapat mencegah kemaraan kuasa-kuasa
barat. Malahan ianya menyebabkan kuasa-kuasa barat menggunakan kekerasan
terhadap Siam.
Manakala kesan
Perjanjian Kanagawa(1854) pula menyebabkan Jepun dibuka kepada kuasa barat dan
hubungan diplomatik dijalankan atas dasar persamaan taraf.Sementara itu,Shogun
Tokugawa yang berada dalam keadaan terdesak dan bimbang Amerika Syarikat
menyerang Jepun berikutan kedatangan Komander Perry membawa kepada
termeterainya Perjanjian Kanagawa (21 Mac 1854).Perry telah memaksa pihak Jepun
menerima sepucuk surat daripada Presiden Fillmore yang meminta Jepun mengadakan
hubungan perdagangan dengan Amerika Syarikat .Dengan ini,Jepun telah menamatkan
dasar isolasi yang telah diamalkan sejak turun temurun dan terus memasuki
masyarakat global.Chuna juga terpaksa menamatkan dasar isolasi dan seterusnya
memulakan zaman baru dengan mengadakan perhubungan politik,ekonomi dan
undang-undang berdasarkan persamaan taraf melalui perjanjian Nanking.
Selain itu,perubahan
pentadbiran yang berlaku menyebabkan raja hilang hak memiliki
pemerintahan.Melalui perjanjian Yandabo 1826, British berjaya menguasai
wilayah-wilayah tertentu di Myanmar seperti Arakan dan Assam. British berkuasa menyekat sebarang serangan
Burma terhadap Siam serta berkuasa dalam menetapkan bahawa setiap perjanjian
hendaklahdirunding secara berasingan .British juga telah menempatkan seorang
Residennya di Myanmar. Manakala perjanjian antara Perancis dan Vietnam telah
memberikan keuntungan kepada Perancis krn mendapat kuasa anntaranya dibenarkan
pergerakan mubaligh kristian dalam menyebarkan agama kristian di Vietnam. Di
samping itu, setiap hubungan luar negeri Siam harus diletakkan di bawah arahan
Perancis. Sementara itu,kesan perjanjian Perancis dan Kemboja 1863, telah
menyebabkan Siam membantah dengan keras terhadap campur tangan Perancis kerana
Kemboja merupakan sebuah negeri naugan Siam. Namun perancis berjaya menjadikan
Kemboja sebagai negeri naungannya.Raja Norodom hanya menjadi raja boneka di
bawah kekuasaan Perancis.
Kesan seterusnya ialah
perkembangan penyebaran agama Kristian. Melalui perjanjian Tientsin,Kerajaan
China telah kehilangan kuasa apabila terpaksa memberikan kebenaran kepada
mubaligh Kristian untuk mengembangkan agamanya. Mereka terpaksa membayar kos
perbelanjaan ekspedisi yang dilakukan oleh Lord Elgin Dan Buron Ciros .Burma
juga hilang kuasa kerana terpaksa tidak dibenarkan campur tangan dalam
Assem,Jantia, Cechar dan Manipun melalui kesa perjanjian Yandabo. Melalui
perjanjian Sumatera 1871, Indonesia juga kehilangan kuasa akibat Belanda yang
berjaya memperkukuhkan kuasanya di Sumatera dan Acheh.
Selain itu, perjanjian juga telah menimbulkan kesan
kepada kehilangan kuasa masyarakat pribumi di Asia.Melalui perjanjian Kanagawa
, kedudukan Shogun mula tergugat apb.kehadiran Amerika Syarikat dan kuasa
–kuasa barat yang lain.Tindakan Shogun menandatangani perjanjian dgn kuasa
asing dianggap sebagai suatu pengkhianatan terhadap negara. Ini menyebabkan
reaksi hebat timbul untuk menentang Shigun Tokugawa.Suku kaum yang
anti-Tokugawa seperti Choshu,Satsuma dan Hizen mengambil kesempatan untuk
menjalankan kempen anti-Tokugawa.Akhirnya tentangan yang dihadapi oleh Shogun
telah membawa kejatuhan pemerintahannya dan kekuasaannya pada tahun 1867.Dengan
runtuhnya keluarga Tokugawa , maka tamatlah kekuasaan pihak Shogun ke atas
negara Jepun.
Perjanjian yang dibuat
juga telah menyebabkan penjajah dapat menguasai kegiatan ekonomi masyarakat
Asia.Perjanjian Bowring menunjukkan Siam mengamalkan dasar buka pintu menyebabkan
sis.ekonomi siam yang bercorak sara diri berkembang maju menjadi sis.ekonomi
perdagangan @komersial.Melalui perjanjian Shimonoseki pula, China terpaksa
mengadakan perjanjian perdagangan yg baru dengan memberikan Jepun hak negara
yang diutamakan.China juga diminta membuka 7 buah pelabuhan bagi perdagangan
antarabangsa.China juga terpaksa membayar ganti rugi sebanyak 300,000,000 tael.
Manakala dalam
perjanjian Tientsin(1860),kerajaan China terpaksa menanggung kerugian akibat
terpaksa membuka pelabuhan tambahan untuk para saudagar asing iaitu pelabuhan
Cheetoo,Chiankiang,Nanking dan Kiang Chow.Tientsin dibuka kpd perdagangan luar
dan Canton ditadbir oleh British sehingga pembayaran ganti rugi dibuat.Di
samping itu, China terpaksa tunduk kpd barat dan menerima hakikat perdagangan
bebas kerana monopoli perdagangan telah
dimansuhkan.Perdagangan Co-Hong dihapuskan dan diganti dengan perdagangan
prinsip sama rata. Perdagangan ini menguntungkan Inggeris tetapi memburukkan
ekonomi China kerana perdagangan adalah berat sebelah.Eko. China juga merosot
akibat kemasukan barangan barat secara berleluasa dan murah serta bermutu
berbanding barangan buatan China .Ianya dapat di lihat daripada kesan
perjanjian Nanking.
Melalui perjanjian juga,
ianya telah memberi kesan kpd kehilangan wilayah.Belanda berjaya menguasai
Selatan Sumatera kesan daripada perjanjian Sumatera.Selain itu, perjanjian
ant.Perancis dan Vietnam Selatan (1862)telah menyebabkan Perancis bertapak
kukuh di Vietnam dan Vietnam Selatan apabila kedua-duanya jatuh ke tangan
Perancis .Perjanjian Nanking pula menyebabkan China kehilangan wilayah di mana
British menawan bandar Chikiang dan Nanking serta pelabuhan Shanghai dengan
memudahkan pedagang asing menetap di pelabuhan tersebut .Kesan perjanjian
Shimonoseki pula menyebabkan China terpaksa mengoktiraf kemerdekaan Korea
sepenuhnya dgn menyerahkan Farmosa dan sebahagian Selatan Manchuria kpd
Jepun.Sementara itu, kesan perjanjian Bangkok 1909 pula menyebabkan Siam
terpaksa menyerahkan negeri Kedah,Perlis,Kelantan dan Terengganu kpd kerajaan
British.
Selain itu, perjanjian
yang ditandatangani juga memberi kesan dimana berlakunya pembukaan
bandar-bandar pelabuhan.Pada 29 Ogos 1842,Perjanjian Nanking telah dimeterai bagi
menamatkan perang.Melalui syarat perjanjian ini, lima pelabuhan dibuka kpd
pedagang asung iaitu Amoy,Canton,Foochow, Ningpo,dan Shanghai.Saudagar asing
dibenarkan menetap di pelabuhan –pelabuhan tersebut dan diberi hak melantik
konsul mereka di setiap pelabuhan. Monopoli perdagangan oleh saudagar Co-Hong
dalam konteks perdagangan ant. China dan negara luar dibatalkan dan sebagai
gantinya saudagar -sau–agar luar bebas berniaga dengan sesiapa sahaja. Pada 11Febuari 1858,Britain dan Perancis
,diikuti oleh A.Syarikat dan Rusia memaklumkan kpd Peking supaya menyemak
kembali perjanjian sebelum ini dan mencadangkan rundingan diadakan di
Shanghai.China bersedia berunding di Canton dan memghantar Wizurai Chihli untuk
berunding.Dgn ini maka termeterailah perjanjian Peking.Kesan perjanjian ini
ialah beberapa pelabuhan baru di buka .Pelabuhan tersebut ialah
Chefoo,Chinkiang,,Hankow,Kiukiang,Kiungchow dan Nanking.Kapal-kapal pedagang
asing juga dibenarkan menggunakan sungai Yangtze hingga ke pelabuhan Hankow.
Pada akhir abad ke-18 dan awal abad
ke-19, beberapa kuasa barat telah cuba membuka Jepun kpd perdagangan asing dan
hubungan diplomatik.Negara yang paling berminat membuka Jepun ialah A.Syarikat
.Akibat desakan Komander Perry,perjanjian Kanagawa (1854) ditandatangani
.Melalui perjanjian ini ,selain Nagasaki, Jepun perlu membuka pelabuhan Shimoda
dan Hakadote kpd masyarakat barat bagi mendapatkan bekalan arang batu dan
memperbaiki kerosakan.A.Syarikat dibenarkan melantik seorang konsuldan
diletakkan di Shimoda.Jepun juga perlu memberi jaminan keselamatan terhadap
anak kapal A.Syarikat yang terlantar di Jepun.
Manakala, melalui perjanjian Shimonoseki 1895 ,ia memberi
kesan kpd pembukaan 4 pelabuhan baru kepada pedagang asing iaitu
Shansi,Chungkiang,Soochow,dan Hangchow di Trusan Besar. Disamping itu,
perjanjian yang ditandatangani turut memberi kesan kepada wujudnya perletakan
Penasihat British.Melalui perjanjian Yandabo 1826, seorang penasihat British
diletakkan di Burma.Akibatnya,para pembesar kehilangan kuasa kerana peranan dan
kuasa mereka dlm aspek pemerintahan telah beralih kepada penasihat Britishyg
telah dilantik.Penasihat British yg berideologikan barat ,juga telah berjaya
mengubah tradisi dan adat masyarakat pribumi
di Asia.Sebenarnya, peletakan penasihat British tersebut adalah
bertujuan untuk memastikan Kedudukan kuasa barat tidak tergugat dan supaya
dapat menguasai Urusan politik secara keseluruhannya.
Kesimpulannya,
kesan-kesan perjanjian yang ditandatangani oleh negara-negara Asia dgn kuasa
barat telah mempengaruhi dan mengubah aspek pemerintahan ,kuasa ekonomi dan
sosial di sesebuah wilayah di Asia. Ianya turut menyumbang kpd perubahan corak
hidup masyarakat pribuminya dan membantu mengembangkan tamadun di sesebuah
wilayah. Yang pastinya perjanjian-perjanjian ini menjuruskan negara-negara ini
dijajah dan dikuasai dari semua sudut aspek kehidupan.