SOALAN 20
Kuasa imperialisme Barat seperti Portugis,Belanda , Inggeris , Perancis,
Sepanyol , Jerman, dan Amerika Syarikat datang ke timur adalah dengan tiga
tujuan asas iaitu gold , glory dan god. Kedatangan mereka telah menimbulkna
persaingan sengit dalam menguasai sumber di Asia. Anggapan bahawa tamadun timur
adalah mundur oleh orang barat telah mendorong kuasa barat mengambil kesempatan
untuk campur tangan. Tindakan barat ini boleh diibaratkan seperti menangguk
di air yang keruh kerana tiada sifat ikhlas orang barat melainkan untuk
kepentingan mereka sendiri. Akhirnya , campur tangna ini berkesudahan dihujung
mata pedang ( peperangan ) yang menyaksiokan orang timur dan terpaksa
menandatangani perjanjian. Sifat rakus orang barat telah banyak meninggalkan
kesan terhadap masyarakat Asia. Antara peperangan yang melibatkan orang barat
dan orang timur ialah perang Inggeris-Burma, perang Candu , perang Russia-Jepun
, perang Jawa , perang Dahagi India dan perang di Indochina. Peperangan ini
telah memberi kesan utama dari aspek polotik, ekonomi dan sosial masyarakat
Asia.
Dari aspek polotik ,
masyarakat Asia telah mengalami pelbagai reformasi impak daripada peperangan
ini berlaku. Antaranya ialah kebanyakan negara-negara Asia mula diletakkan di
bawah sistem pentadbiran baru oleh penjajah. Raja dan para pembesar telah
kehilangan takhta dan kuasanya. Ada pula raja-raja yang diberi mandat untuk
memegang tampuk pemerintahan negara oleh penjajah hanyalah menjadi boneka
sahaja. Hal ini telah dilihat ke atas beberapa buah negara seperti Burma,
Indonesia dan India. Sebagai contoh semasa peperangan Jawa meletus yang telah
berlaku di Indonesia, Belanda telah mempergunakan Sultan Surakarta iaitu
Pakubuwono VII untuk melemahkan pasukan pemberontak pimpinan Dipo Negoro yang
selaku seorang putera raja dari kerajaan Jogjakarta yang menyebabkan beliau
dibuang negeri ke utara Sulawesi. Tindakan ini telah mengakhiri pemerintahan
beraja di Jogjakarta selepas menandatangani perjanjian. Sistem pemerintahan
negara tersebut telah disusun semula dan diletakkan di bawah penguasaan
penjajah. Masyarakat terpaksa menerima seoramg penasihat dalam mengendalikan
pentadbiran negara.
Selain itu, kita boleh
lihat akibat daripada perang British-Burma yang berlarutan sehingga berlaku
tiga siri peperangan antara British dan Burma pada abad ke-19. Burma telah
mengalami kekalahan tiga kali berturut-turut dan memberi kesempatan kepada
British untuk menguasai Burma. Kekalahan Burma pada siri pertama peperangan
British –Burma telah menyebabkan Burma kehilangan hak dan kuasa di beberapa
wilayah seperti Arakan , Tenassenim , Assam , Manipur dan Cachar melalui
perjanjian Yandabo. Ini diikuti dalam kekalahan Burma dalam siri kedua
peperangan British-Burma ( 1852 ) yang meryebabkan British menguasai seluruh
wilayah di Burma hilir iaitu dari pelabuhan Rongoon ke Toungao. Dan nasib yang
sama menimpa Burma dalam peperangan British-Burma yang ketiga iaitu ( 1855-1856
) yang meyebabkan British mengambil alih wilayah Burma hulu dan menguasai
seluruh Burma dan memulakan pemerintahan British di Burma. Kejayaan British ini
telah meyebabkan berakhirnya pemerintahan beraja dinasti Konbeang yang
diasaskan oleh Alaungpaya ( 1752-1856 ).
Peperangan yang berlaku
juga telah memberikan kesan yang cukup penting iaitu masyarakat Asia terpaksa
menandatangani perjanjian. Perjanjian-perjanijian yang ditandatangani telah
menyebabkan masyarakat Asia kehilangan wilayah-wilayah dan tanah jajahan. Hak
milik mereka tela dirampas oleh kuasa-kuasa asing. Sebagai contoh kesan
daripada peperangan Inggeris-Burma, perjanjian Yandabo telah
ditandatangani. Akibatnya masyarakat
Burma kehilangan hak keatas tanah dan wilayah sehinggalah Perang Inggeris-Burma
ketiga ( 1855-1856 ) yang mengakibatkan seluruh Burma ditakluk oleh Inggeris.
Begitu juga kesan perang Jepun-China ( 1894-1895 ) yang mengakibatkan kuasa
imperialis menjadikan negara China seperti kek yang telah dibahagi-bahagikan
sesama mereka. Berdasarkan bukti tersebut jelaslah peperangan hanya menyebabkan
masyarakat di negara-negara Asia kehilangan kuasa. Ini keran perjanjian yang
ditandatangani antara mereka hanyalah mengenyangkan golongan penjajah
sebaliknya masyarakat Asia terus menahan kelaparan.
Dalam aspek polotik juga,
peperangan yang telah berlaku meyebabkan segelintir negara Asia mengubah dasar
dan pemikiran untuk kepentingan polotik antaranya ialah Siam dan Jepun. Di Siam
pada permulaannya melaksanakan dasar pemencilan atau dasar tutup pintu sejak
abad ke 17 terhadap penjajah barat. Walaupun raja Rama II (1808-1825) dan Rama
III ( 1825-1852 ) menjalinkan hubungna dengan kuasa barat seperti Inggeris dan
Perancis melalui perjanjnian seperti
perjanjian Burney. Siam tetap menghadkan segala hubungan dengan barat ,
sehingga meyebabkan kuasa barat merasa tertekan. Raja Rama III merasa curiga
keatas niat dan takut akan memberi kesan politik dan sosial seperti yang
berlaku di negara Asia lain yang menagmbil dasar buka pintu. Namun demikian
Raja Rama III iaitu Raja Mongkut ( 1852-1868 ) mengambil keputusan untuk
membuka pintu perdagangan kepada dunia barat. Baginda bertindak demikian keran
melihat situasi kuasa barat yang menggunakan dasar kekrasan untuk menjajah
negara-negara Asia yang enggan membuka pintu. Baginda sedar jika mahu mengekalkan
kemerdekaan Siam , dasar pintu tertutup harus di tamatkan dan negara Siam
dibuka kepada hubungan perdagangan dan diplomatik barat. Antara langkah baginda
ialah dengan menandatangani satu perjanjian persahabatan dan perdagangan dengan
barat iaitu perjanjian Bowring pada 18 April 1853.
Selain itu juga, melalui
perjanjian yang telah ditandatangani antara kuasa barat dengan negara Asia
telah menyebabkan negara Asia terpaksa menerima penasihat dari barat untuk
membantu sistem pentadbiran negara-negara Asia.contonya boleh dilihat di negara
Burma, setelah kekalahan Burma keatas British sebanyak tiga kali. British telah
mengambil alih pentadbiran Burma dan menempatkan seorang resident British dan
melantik seorang duta Burma ke Calcutta. Begitu juga di Vietnam, pentadbiran
perancis telah meletakkan seorang penasihat di vietnam. Ini telah mencabar
kedaulatan negara-negara Asia.
Manakala jika dilihat
daripada aspek akonomi, kebanyakan masyarakat Asia telah banyak menanggung
kesengsaraan akibat peperangan. Peperangna yang meletus telah meragut banyak jiwa. Malahan wabak penyakit
pula yang datang mengundang akibat kekurang sumber makanan yang berzat.
Ditambah pula dengan berlakunya kemelesetan ekonomi. Contohnya di Indonesia bagi
menjana semula ekonomi di sini, kerajaan Belanda telah memansuhkan
undang-undang pembatalan kontrak sewa tanah dan memperkenalkan sistem tanaman
paksa yang jelas manunjukkan penindasan masyarakat Asia oleh penjajah. Ternyata
tindakan Belanda ini hanyalah menguntungkan sebelah pihak sahaja sedangkan
masyarakat terus melarat.
Kekalahan negara-negara
Asia keatas kuasa barat juga telah meyebabkan negara barat mengambil tindakan
sesukahatinya dengan memaksa negara Asia membayar ganti rugi sebagai pampasan
ke atas kerugian yang mereka tanggung semasa peperangan. Di Burma, pihak
Inggeris telah memaksa Burma supaya membayar pampasan sebanyak 10 juta rupee
kepada Inggeris. Di China pula semasa perang candu berlaku, pihak Inggeris
telah banyak kerugian akibat tindakan China yang merampas candu daripada
Inggeris. Kekalahan China keatas Inggeris dalam perang candu telah memberi
kesempatan kepada Inggeris untuk memaksa China untuk membayar ganti rugi keatas
candu yang dirampas. Begitu juga kekalahan China keatas British, dalam perang
British-China telah memaksa China membayar ganti rugi kepada British dan
Perancis. Ini telah merugikan pihak China dam pemberontakan Boxer, ini juga
telah dipaksa oleh British supaya membayar ganti rugi sebanyak 450 juta tael
dan jika gagal berbuat demikian dalam masa 40 tahun nilai ini akan digandakan.
Ini menyebabkan ekonomi China mengalami kemelesetan yang teruk dan dikuasai
orang asing sahaja.
Selain itu juga peperangan
terlah mengakibatkan kuasa asing memonopoli beberapa sumber negara Asia.
Sebagai contoh boleh dilihat di negara Burma, British telah menguasai
kawasan-kawasan hutan Burma yang kaya dengan kayu jati yang mahal. Terutamanya
di kawasan utara Pegu. Selain itu juga kebanyakan pedagang terpaksa melalui
kawasaan yang dikuasai oleh British untuk berdagang. Di Vietnam pula pihak
Perancis, telah merampas kawasan pertanian utama Vietnam yang merupakan hasil
utama negara Vietnam. Mankala di China, British telah memasukkan barangan
import dari barat yang mempunyai mutu yang lebih baik dan harga lebih murah
berbanding barangan China. Ini menyebabkan barangan China tidak mendapat tempat
dan bersaing dengan barangan dari Barat. Sekaligus melemahkan ekonomi China
sehingga meletuskan pemberontakan Boxer.
Dalam aspek ekonomi juga,
peperangan telah membuatkan negara-negara Asia yang menjalankan ekonomi
tertutup terpaksa membuka pelabuhannya kepada para pedagang barat. Di Vietnam,
Perancis telah mendesak Vietnam membuka tiga pelabuhannya seperti Da Ning ,
Delat dan Queng Yen kepada para pedagang daripada Perancis. Begitu juga di
China, British telah mendesak China membuka pelabuhan utamanya seperti Canton ,
Amoy , Foo Chow , Ningpo , dan Shang Hua kepada pedagang barat. Tindakan ini
jelas telah merubah pendirian China dan Vietnam yang menjalankan dasar pintu
tertutup terhadap kuasa asing.
Seterusnya, peperangan juga memberi kesan kepada aspek
sosial. Ini termasuklah dari aspek keagamaan , perpespektif masyarakat dan
kebudayaan. Peperangan yang berlaku antara orang barat dengan Asia
kebanyakannya berkesudahan dengan kekalahan dipihak orang Asia. Kekalahan ini
telah memberi kesempatan kepada orang barat menuntut hak seperti penyebaran
agama Kristian. Dengan ini masyarakat Asia terpaksa menerima kemasukan agama
Kristian kerana telah terikat dengan perjanjian yang telah dimerterai selepas
peperangan. Sebagai contoh amalan Kow
Tow di China iaitu penyembahan maharaja semasa menghadap telah
dihapuskan tetapi agama Kristian dibenarkan penyebarannya. Perkara ini juga
telah terjadi di negara-negra Asia lain. Pengaruh agama yang datang dari barat
telah menyebabkan sistem kepercayaan dan amalan tradisi masyarakat tempatan
mula tergugat. Nilai adat resam mula semakin rapuh dan dilupakan. Begitu juga
dengan nilai-nilai agama. Nilai moral masyarakat turut dicemari akibat
peperanga yang berlaku. Contohnya, beberapa adat di India seperti Suttee ,
Thugee dan pembunuhan bayi perempuan telah dihapuskan sama sekali. Malah
balu-balu hindu juga dibenarkan berkahwin semula. Ini jelas menunjukkan
peperangan memberi kesan ke atas sosial masyarakat Asia.
Masyarakat Asia juga
menghadapi masalah serangan wabak penyakit dan kebuluran kesan peperangan.
Banyak jiwa yang terkorban dan menjadi mangsa peperangan. Penderitaan dan
kesengsaraan yang btertimpa keatas masyarakat Asia telah mendorong untuk
bergerak bangun menentang kuasa penjajah. Setelah berlakunya peperangan mereka
mulai sedar untuk mempertahankan diri dan tanah air. Dengan ini timbulah
semangat nasionalisme dikalangan masyarakat Asia. Ditambah pula akibat
peperangan Russia-Jepun, dimana masyarakat Asia telah mengambil iktibar bahawa
orang timur bolah tewaskan orang barat. Ataskesedaran inilah pelajar-pelajar
tempatan mula dihantar untuk mendapatkan pendidikan yang baik dan akhirnya
lahirlah tokoh-tokoh reformasi. Disini dapat dilihat, bahawa peperangan juga
telah memberi sumbangan kepada masyarakat Asia.
Kesimpulannya, peperangan
sememangnya telah memberi pelbagai intipati sama ada positif mahupun negatif.
Perspektif masyarakat Asia terhadap peperangan akhirnya telah berjaya mencorak
tamadun masyarakat Asia.